طبق یک تعریف کلی، شرکت هلدینگ ، شرکتی است که در آن هیچگونه عملیات، فعالیت یا هر کسبوکار فعال دیگری انجام نمیشود و این شرکت صرفا مالک داراییهایی است. این داراییها میتواند شاملِ سهام سایر شرکتها، شرکتهای با مسئولیت محدود، مشارکتهای محدود، صندوقهای سرمایهگذاری، صندوقهای پوششدهندهی ریسک، سهام عادی، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، مالکیت معنوی، برندها، اختراعات، علائم تجاری، حق کپیرایت و تقریبا هر چیز ارزشمند دیگری باشد.
برای نمونه، یکی از سهامهای مرغوب در جهان، سهام شرکت جانسون و جانسون (Johnson & Johnson) است که در واقع، یک شرکت هلدینگ است. یعنی خود این شرکت که شما سهام آن را خریداری میکنید، در واقع هیچ کاری (به آن معنا که مردم تصور میکنند) انجام نمیدهد. در واقع، شرکت جانسون و جانسون، دارای سهام مالکیت ۲۶۵ کسبوکار مجزاست، همانطور که هر فرد میتواند از طریق یک حساب کارگزاری، مالک سهام کسبوکارهای متفاوتی باشد.
این ۲۶۵ کسبوکار، به ۳ دستهی اصلی تقسیم میشوند: لوازم بهداشتی، دستگاههای پزشکی و داروها. این شرکتها، شرکتهای واقعی و مستقلی از سراسر دنیا هستند که کارکنان محلی را به خدمت گرفتهاند و دارای حسابهای بانکی، دفاتر، تجهیزات تولیدی و سایر مواردِ مختص به خود هستند. در ردهی بالا، سهامداران شرکت جانسون و جانسون، در شرکت فرعی، هیئت مدیرهای را برای حفاظت از منافع خود انتخاب میکنند.
این هیئت مدیره، در کنارِ سایر مسئولیتهای خود (مانند تعیین سیاست پرداخت سود سهام)، مدیر عامل شرکت فرعی (CEO) را نیز استخدام میکند. مدیر عامل نیز به نوبهی خود، زیردستان مستقیم خود را استخدام میکند. این گروه از افراد با هم، دارای قدرت تعیین مدیران اجرایی و مدیران مهم در شرکتهایی هستند که تحت کنترل شرکت مادرِ جانسون و جانسون قرار دارند. شرکت هلدینگ مادر، به دلیل قدرت، منابع و اختیارات فراوانی که دارد، میتواند از طریق پایین آوردن هزینهی سرمایه از شرکتهای فرعی خود حمایت کند.
یعنی شرکت هلدینگ میتواند اوراق قرضهای را با کمترین قیمتها صادر کند و سپس به شرکتهای فرعی خود وامهایی با بهرهی کم بدهد. در واقع اگر شرکتهای فرعی، شرکتهایی مستقل بودند و تحت مالکیت شرکت هلدینگ مادر قرار نداشتند، نمیتوانستند وامهایی با چنین بهرههای پایینی دریافت کنند. این کار علاوه بر کاهش هزینهی بهره، به نوبهی خود بازدهی حقوق صاحبان سهام و بازدهی دارایی را هم افزایش میدهد.
مثالی از یک شرکت هلدینگ
برای درک بهتر مفهوم شرکت هلدینگ، فرض کنید که من و شما تصمیم گرفتهایم تا با هم سرمایهگذاری کنیم. ما و اعضای خانوادههایمان، شرکت جدیدی با نام «شرکت هلدینگ آسمان آبی» را تأسیس میکنیم. ابتدا تشریفات اداری لازم را انجام میدهیم و هزینههای مربوطه را پرداخت میکنیم. سپس، ۱ میلیارد سهام، با قیمت ۱۰۰ تومان برای هر سهم منتشر میکنیم و از این طریق، ۱۰۰ میلیارد تومان پول نقد جمعآوری میکنیم.
پس از آن، هیئت مدیرهای را انتخاب میکنیم و این هیئت مدیره یکی از ما را به عنوان مدیرعامل شرکت انتخاب میکند و سپس، دفتری تأسیس میکنیم. روز بعد، تأسیس شرکت هلدینگ خود را اعلام میکنیم و سرمایهگذاری پولهای جمعآوریشده را شروع میکنیم. ما (یعنی شرکت هلدینگ آسمان آبی) کارهای زیر را انجام میدهیم:
-
کسبوکار جدیدی را با نامِ شرکت آبمیوهسازی یخ در بهشت با مسئولیت محدودِ ثبت میکنیم که ۱۰۰ درصد مالکیت آن در اختیار شرکت هلدینگ آسمان آبی قرار دارد. ۱۵ میلیارد تومان پول نقد را به این کسبوکار اختصاص میدهیم و مدیری را استخدام میکنیم تا آن را اداره کند. پیشبینی میکنیم که این کسبوکار، سودی به میزانِ ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان (قبل از کسر مالیات) به همراه داشته باشد.
-
در شرکت هلدینگ آسمان آبی، با نام عصر کیمیا یک شرکت کارگزاری ایجاد میکنیم. ۳۰ میلیارد تومان پول نقد را در حساب این شرکت واریز میکنیم و مجموعهای از سهام بلو چیپ با ارزش و سودآوری بالا را خریداری میکنیم. انتظار داریم که مجموعهی سهام خریداریشده، در سال ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سود سهام (قبل از کسر مالیات) داشته باشد.
-
شرکت جدیدی را با نام خاور دور (در زمینهی صنعت مهماننوازی) با مسئولیت محدود راهاندازی میکنیم که ۱۰۰ درصد مالکیت آن متعلق به شرکت هلدینگ آسمان آبی است. ۲۰ میلیارد تومان از پول نقد خود را به این شرکت فرعی جدید اختصاص میدهیم و اجازه میدهیم که این شرکت، مبلغ ۲۰ میلیارد تومان را نیز از بانکی وام بگیرد و به این طریق ساختار سرمایهی این شرکت شامل ۴۰ میلیارد تومان دارایی خواهد بود که ۲۰ میلیارد تومان آن بدهی و وام و ۲۰ میلیارد تومان دیگر نیز ارزش دفتری است. از این ۴۰ میلیارد تومان نقد، برای خرید چند هتل زنجیرهای استفاده میکنیم و انتظار داریم که این سرمایهگذاری، بدون کسر مالیات و پس از کسر هزینهی بهره و تمام هزینههای دیگر، ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان سود داشته باشد. پرداخت این بدهی ۲۰ میلیارد تومانی، توسط شرکت هلدینگ تضمین نمیشود، زیرا تصمیم گرفتهایم که فقط بدهیهای بدون حق رجوع (یعنی بدهیهایی که بهموجب آن وامدهنده برای وصول دین نمیتواند بهجز متعهد اصلی که معمولا خریدار کالاست، به شخص دیگری مراجعه کند) را مجاز کنیم تا در صورت موفق نبودن هتل، مجبور به پرداخت بدهیهای آن نباشیم. یعنی اگر شرکت فرعی ورشکسته شود، ما فقط مسئولِ بخشی از سهام فروختهشده برای هلدینگ هستیم که در این شرکت فرعی سرمایهگذاری کردهایم.
-
اوراق قرضهی شهرداری معاف از مالیات به ارزش ۲۰ میلیارد تومان خریداری میکنیم و پیشبینی میکنیم که این اوراق، از منبع بهرهی سالانهی دریافتی، ۱ میلیارد تومان درآمد داشته باشد.
-
۵ میلیارد تومان را صرف خرید سکهی طلا و شمش نقره میکنیم.
-
۱۰ میلیارد تومان باقیمانده از ۱۰۰ میلیارد تومان وجه نقد اولیه را در بانک محلی با بهرهی ۲۰ درصد قرار میدهیم که در مجموع، سالانه ۲ میلیارد تومان درآمد حاصل از بهره (قبل از کسر مالیات) خواهد داشت.
دیگر دسته بندیهای آموزش : قانون کار